De kinderen zijn nu echte peuters geworden. Ze lopen, hollen, zeggen hun naam en die van hun tweelingbroer-of zus, ze vechten en sluiten vrede. Ze zijn nieuwsgierig en vragen als ‘wat is dat?’ of ‘waarom?’ klinken de hele dag door.

Ze zijn meer dan eens ontroerend en grappig. En ook, eerlijkheidshalve, zeer vermoeiend, want hun energie is tomeloos en alles wordt aan onderzoek onderworpen. Ze leren nu hun eigen ‘ik’ kennen hetgeen gepaard gaat met flinke driftbuien en woede-uitbarstingen. Daarnaast worden ze steeds zelfstandiger: ze eten zelf, kleden zich zelf uit en leren nu echt op het potje te gaan. Door de aanwezigheid van hun tweelingbroer of –zus hebben ze altijd een speelkameraadje.

Mijn tweeling, 2 jaar, zegt nog niet “ik” en kent ook hun naam niet. De kinderen noemen zichzelf met de naam van de ander of ze noemen hun beide namen alsof dat er één is.
Alleen-zijn is een voorwaarde om het eigen, individuele “ik” te ontdekken. Een tweeling doet daar langer over, omdat ze minder momenten van alleen-zijn meemaken. Eerst leren ze het besef van “wij samen” en daar vanuit komt het besef van “ik alleen”. Om dit besef te helpen ontwikkelen, is het verstandig om al van jongs af aan met elk kind apart dingen te ondernemen. Bijvoorbeeld iedere week mag er één met jou mee om de boodschappen te doen. De week daarna is de ander aan de beurt. Dit is niet alleen goed voor het “ik-besef”, maar het helpt ook tegen jaloezie en het verstevigt jullie onderlinge band. Ouders genieten namelijk ook erg van deze momentjes.

Een van de twee, 3 jaar, domineert volledig zijn broertje. Wat kan ik hiertegen doen?
Zolang deze patronen wisselen (dan is de een dominant en dan weer de ander), is het geen probleem. Dit komt vaak voor bij de identieke tweelingen: dan weer is de een de leider, dan weer de ander. Dit komt omdat ze beiden een vergelijkbaar karakter hebben, bijvoorbeeld allebei leiderskwaliteiten. Omdat er maar één de baas kan zijn, wisselen ze dit af. Bij twee-eiige komt dit minder vaak voor: de een heeft een dominant karakter en speelt de baas over de ander. In dat geval is het goed om te zorgen dat ze beiden, apart van elkaar met vriendjes spelen en in aparte klassen zitten. Zo leert het ‘gedomineerde’ kind om zijn zegje te doen en voor zichzelf op te komen in relatie met kinderen die minder dominant zijn. En het dominante kind leert op deze manier om rekening te houden met andere wensen.

Als ik een van de twee een zoen geef, wil de ander dat ook. Of als de een dorst heeft, roept zijn broertje dat hij ook wil drinken. En zo gaat het de hele dag door. Ik kan hen nooit individuele aandacht geven.
Hun grootste strijd is inderdaad om de ouderlijke aandacht. Dit geldt voor alle broers en zussen, maar omdat de tweelingen in dezelfde ontwikkelingsfase zitten, is deze strijd tussen hen sterker. Ik raad je aan om niet in deze strijd mee te gaan en het hen uit te leggen: ‘vandaag krijgt je broer dit en een andere keer ben jij weer aan de beurt’. Probeer dus hen te geven wat ze individueel nodig hebben. Dat zal altijd verschillend zijn, want twee kinderen zijn nooit gelijk. Als jij er normaal over doet, zullen ze dit op den duur gaan begrijpen. Bouw ook overdag momentjes in waarop je met elk kind alleen bent: bv vandaag mag een je in de keuken helpen, terwijl de ander in de kamer speelt. Of één mag even opblijven, terwijl de ander de volgende dag aan de beurt is. Langzaamaan zullen ze gaan inzien dat ze beiden een speciaal plekje in jouw hart hebben. Ook leeftijd speelt hierin een grote rol. Meestal zijn de kinderen vanaf vier jaar minder jaloers op dit soort aandacht en kunnen ze er zelfs van genieten als hun tweelinghelft jouw aandacht krijgt. Natuurlijk speelt ook het karakter van de kinderen mee.

Een van mijn tweeling heeft meer driftbuien en is minder gehoorzaam (3 jaar). Ik moet hem dus meer corrigeren. Nu hebben ze het vaak over de “lieve” en de “stoute”. Zelfs in hun spel voeren ze dit door. Help!
Deze suggesties zullen je wellicht helpen:

• Zorg er voor dat je ze nooit vergelijkt en noch de één als voorbeeld voor de ander gebruikt. ‘Kijk eens hoe lief je broer is’, is voor de ander altijd een zeer kwetsende opmerking.
• Corrigeer je kind door meer aandacht te besteden aan zijn positieve gedrag dan door zijn slechte gedrag te benoemen. Probeer dat gedrag te negeren.
• Benoem regelmatig van allebei hun goede eigenschappen en gebruik voor beiden een specifiek koosnaampje.

Mijn jongenstweeling, 3 jaar, heeft altijd goed geslapen, maar op een dag werden ze beiden bang toen ik het licht uitdeed. Ze wilden per se met het licht aan slapen. Het verbaast me dat deze angst hen tegelijk leek te overvallen. Ze zijn trouwens eeneiig. Komt het daardoor?
Dat is heel goed mogelijk. Uit onderzoek weten we dat eeneiige tweelingen vaak dezelfde soort angsten in hun jeugd hebben. Ook is het niet gek dat deze angsten precies op hetzelfde moment beginnen. Je doet er goed aan om de sterkte van het lampje langzaamaan te verminderen. Slapen met het licht aan zorgt namelijk voor een minder diepe slaap. Laat ze dus langzaamaan wennen aan het slapen in het schemerdonker.

Coks Feenstra is ontwikkelingspsychologe en heeft zich gespecialiseerd in de specifieke aspecten van de ontwikkeling van meerlingen. Ze schreef onder andere “Het Grote Tweelingenboek”. Coks Feenstra is adviseur van de NVOM.